Bezpieczeństwo przede wszystkim: stanowisko Polskiego Towarzystwa Krioterapii w sprawie tragicznego wypadku w kriosaunie w Paryżu
Polskie Towarzystwo Krioterapii, dbając o jakość stosowanych urządzeń kriomedycznych oraz bezpieczeństwo ich użytkowników, nie może pozostać obojętne wobec tragicznego wypadku, do którego doszło w jednej z paryskich siłowni. W wyniku zdarzenia śmierć poniosły dwie osoby korzystające z kriosauny. Czujemy się zobowiązani przypomnieć, że kriosauna nie jest tożsama z certyfikowaną kriokomorą ogólnoustrojową, stosowaną w medycynie. Tymczasem terminy te są często mylone, co może prowadzić do niebezpiecznych uproszczeń i błędnych założeń.
Kriokomora ogólnoustrojowa to urządzenie przeznaczone do prowadzenia zabiegów krioterapii ogólnoustrojowej i stymulacji niskotemperaturowej. Powinna umożliwiać regulację temperatury w zakresie od -150°C do -100°C, zapewniać użytkownikowi możliwość oddychania powietrzem atmosferycznym oraz umożliwiać ciągłą obserwację wizualną przez przeszkolony personel. Obowiązkowe są również czujniki poziomu tlenu, systemy alarmowe, wyjście awaryjne oraz systemy komunikacji głosowej i wizualnej. Podstawowym warunkiem korzystania z kriokomory jest zapewnienie bezpieczeństwa pacjentów. Użytkownicy muszą być poinformowani o przeciwwskazaniach i wskazaniach do zabiegów, a także odpowiednio przygotowani do procedury. Wymaga się pisemnego potwierdzenia zapoznania się z instrukcją korzystania z urządzenia, lokalizacji drzwi awaryjnych oraz przycisków bezpieczeństwa, a także zasad zachowania się w przypadku alarmu świetlnego lub dźwiękowego. Pacjenci powinni przez cały czas pozostawać w kontakcie wzrokowym i głosowym z personelem medycznym poprzez monitoring i systemy audiowizualne. Wewnątrz kriokomory powinien znajdować się także czasomierz, umożliwiający samodzielną kontrolę czasu trwania zabiegu. Niedopuszczalne jest pozostawianie pacjentów bez stałego nadzoru. W kriokomorach wieloosobowych zaleca się, aby jednocześnie przebywały w niej co najmniej dwie osoby.
Według doniesień medialnych, tragiczny wypadek w Paryżu miał związek m.in. z awarią systemu azotowego, która doprowadziła do śmiertelnego zatrucia oparami ciekłego azotu lub niedoboru tlenu w pomieszczeniu. Zdarzenie to tragicznie unaocznia zagrożenia wynikające z używania urządzeń pozbawionych odpowiednich certyfikacji, zabezpieczeń oraz właściwego nadzoru technicznego i medycznego. W nowoczesnych kriokomorach ciekły azot wykorzystywany jest wyłącznie w zamkniętym obiegu technicznym, bez kontaktu z pacjentem. Osoba poddawana zabiegowi oddycha bezpiecznym, stale monitorowanym powietrzem atmosferycznym, a wszelkie zagrożenia uruchamiają natychmiastowe odłączenie urządzenia. Tymczasem w kriosaunach ciało użytkownika (z wyjątkiem głowy) narażone jest na bezpośrednie działanie oparów ciekłego azotu, co wiąże się z realnym ryzykiem zdrowotnym. Urządzenia te nie są uznawane za wyroby medyczne, dlatego nie podlegają rygorystycznym normom ani certyfikacji.
Brak odpowiedniej izolacji i otwarty obieg azotu mogą skutkować zatruciem lub uduszeniem. Dlatego stały nadzór przeszkolonego personelu jest niezbędny – umożliwia natychmiastową reakcję w przypadku objawów takich jak: duszność, silne zmęczenie, nudności, wymioty, upadek czy dezorientacja. Kluczowym elementem zapewnienia bezpieczeństwa krioterapii jest obowiązkowa certyfikacja urządzeń kriogenicznych. Gwarantuje ona spełnienie norm technicznych i medycznych, niezbędnych do bezpiecznego przeprowadzania zabiegów.
Jako towarzystwo naukowe pragniemy podkreślić, że skuteczność zabiegów krioterapii ogólnoustrojowej została potwierdzona licznymi badaniami prowadzonymi przez wiele lat – jednak wyłącznie w odniesieniu do certyfikowanych urządzeń medycznych, jakimi są kriokomory ogólnoustrojowe. Polskie Towarzystwo Krioterapii brało również udział w opracowaniu Stanowiska Komitetu Rehabilitacji, Kultury Fizycznej i Integracji Społecznej PAN w sprawie urządzeń i bezpieczeństwa procedur krioterapii oraz współtworzyło publikacje dotyczące zasad bezpiecznego prowadzenia tego rodzaju zabiegów
prof. dr hab. Agata Stanek
Prezes PTKrio
prof. dr hab. Anna Skrzek
Vice-Prezes PTKrio
